NAS یا Network Attached Storage به معنای ذخیره‌سازی متصل به شبکه، نوعی سرور مرکزی برای ذخیره‌سازی فایل‌ها است که به کاربران متعدد اجازه می‌دهد تا از طریق شبکه TCP/IP، به فایل‌ها دسترسی داشته باشند، آن‌ها را به اشتراک بگذارند یا ذخیره کنند. این دسترسی می‌تواند از طریق کابل اترنت یا اتصال وای‌فای انجام شود. NAS به‌طور خاص برای ارائه فضای ذخیره‌سازی مشترک در شبکه طراحی شده و نقش آن در مدیریت متمرکز داده‌ها بسیار حیاتی است.

NAS معمولاً با نام‌هایی مانند NAS box، NAS unit یا NAS server نیز شناخته می‌شود. این فناوری یکی از مقرون‌به‌صرفه‌ترین و ساده‌ترین روش‌های ذخیره‌سازی تحت شبکه محسوب می‌شود. با اینکه تکنولوژی NAS سال‌هاست وجود دارد، اما به‌ویژه در سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته و سهم بزرگی از بازار ذخیره‌سازی را به خود اختصاص داده است. رشد سریع داده‌های دیجیتال، استفاده از فایل‌های چندرسانه‌ای، دورکاری، و نیاز به دسترسی امن و سریع به اطلاعات باعث شده‌اند NAS به انتخابی استراتژیک در بسیاری از کسب‌وکارها تبدیل شود.

براساس گزارش Fortune Business Insights، ارزش بازار جهانی NAS در سال 2023 برابر با 34.62 میلیارد دلار بود و پیش‌بینی می‌شود تا سال 2032 به بیش از 129 میلیارد دلار برسد. رشد سریع داده‌ها، نیاز به ذخیره‌سازی قابل اطمینان و هزینه پایین‌تر نسبت به کلود خصوصی، از دلایل اصلی این رشد هستند. شرکت‌ها در حال حرکت به سمت زیرساخت‌های ترکیبی هستند که ترکیبی از NAS محلی و NAS ابری را در بر می‌گیرد.

کاربرد NAS در کسب‌وکارها و سازمان‌ها برای کسب‌وکارها، به‌ویژه سازمان‌های بزرگ و شرکت‌های با داده‌های حجیم، NAS نقشی کلیدی در موارد زیر دارد:

• به‌اشتراک‌گذاری فایل‌ها بین تیم‌ها، شعب و کاربران مختلف در شبکه

• پشتیبان‌گیری منظم و زمان‌بندی‌شده از داده‌های حساس و کاربردی

• ذخیره‌سازی فایل‌های بزرگ مانند ویدیوها، طرح‌های CAD، فایل‌های RAW

• میزبانی دسکتاپ‌های مجازی (VDI) برای نیروی کار دورکار

• یکپارچه‌سازی با کلود برای همگام‌سازی و پشتیبانی از چند مکان جغرافیایی

• محیط تست و توسعه برای اپلیکیشن‌های سروری، هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و تحلیل داده

اجزای اصلی یک NAS حرفه‌ای

1. دیسک‌های ذخیره‌سازی (HDD و SSD):

   • دیسک‌های مکانیکی (HDD) برای ظرفیت بالا و قیمت مناسب

   • SSDها برای سرعت بالا و تأخیر کمتر، مناسب محیط‌های حساس به زمان پاسخ

   • برخی NASها از ترکیب این دو (Hybrid NAS) استفاده می‌کنند

2. پردازنده مرکزی (CPU):

   • مدیریت عملیات داخلی NAS، رمزنگاری، فشرده‌سازی و اجرای وظایف سیستم فایل بر عهده CPU است. پردازنده‌های چند هسته‌ای عملکرد NAS را در محیط‌های چندکاربره به‌شدت بهبود می‌بخشند.

3. سیستم‌عامل مخصوص NAS:

   • سیستم‌عامل‌های سبک اما قدرتمند مانند DSM (برای Synology)، QTS (برای QNAP)، TrueNAS و موارد مشابه که امکاناتی مانند کنترل دسترسی، مدیریت کاربر، مانیتورینگ سیستم، RAID، Snapshot و حتی ماشین مجازی را ارائه می‌دهند.

4. رابط‌های شبکه:

   • پورت‌های اترنت 1GbE، 2.5GbE، 10GbE یا بیشتر برای اتصال سریع

   • قابلیت Link Aggregation برای افزایش پهنای باند

   • برخی NASها از وای‌فای داخلی، پورت HDMI یا USB-C نیز بهره می‌برند

5. پروتکل‌های اشتراک‌گذاری:

   • پشتیبانی از SMB/CIFS برای ویندوز، AFP برای مک، NFS برای لینوکس، FTP/SFTP، WebDAV و همچنین پشتیبانی از Active Directory و LDAP برای کاربران سازمانی

انواع معماری NAS و قابلیت‌ها

• NAS مقیاس‌پذیر (Scale-out NAS):

  • امکان افزودن نود جدید برای گسترش ظرفیت ذخیره‌سازی

  • مناسب برای محیط‌هایی که رشد داده‌ها مداوم است مانند مراکز داده یا آرشیوهای رسانه‌ای

• NAS با قابلیت NAS Gateway:

  • امکان اتصال به سیستم‌های SAN برای بهره‌برداری از مزایای هر دو فناوری

  • افزایش انعطاف‌پذیری و امکان ذخیره‌سازی ترکیبی فایل و بلاک

انواع NAS برای کاربران مختلف

• NAS سازمانی (Enterprise NAS):

  • پشتیبانی از RAID سطح بالا، SSD caching، replication، snapshot، پشتیبان‌گیری offsite، رمزنگاری سخت‌افزاری و مکانیزم‌های HA (دسترس‌پذیری بالا)

• NAS کسب‌وکارهای کوچک و خانگی (SOHO/Home NAS):

  • راه‌حلی اقتصادی و ساده برای ذخیره فایل‌ها، بکاپ گرفتن از لپ‌تاپ‌ها و گوشی‌ها، اجرای مدیا سرور، دوربین‌های امنیتی، و حتی هاستینگ وب‌سایت‌های شخصی

مقایسه معماری‌های NAS، DAS و SAN

• DAS (Direct Attached Storage): مستقیم به سیستم متصل می‌شود، سریع و ساده اما فاقد اشتراک‌گذاری شبکه‌ای و مقیاس‌پذیری

• NAS: اشتراک فایل در سطح شبکه، مناسب برای فایل‌های غیرساختاریافته و دسترسی چندکاربره

• SAN: مبتنی بر ذخیره‌سازی بلوکی با سرعت بالا، مخصوص بانک‌های اطلاعاتی و بارهای کاری حساس، پیچیده‌تر و گران‌تر از NAS

برندهای پیشرو و نرم‌افزارهای متن‌باز NAS

• برندهای سخت‌افزاری: Synology، QNAP، Netgear، Western Digital، Dell EMC، IBM، Seagate، Intel، HPE

• راهکارهای نرم‌افزاری متن‌باز: TrueNAS، OpenMediaVault، Rockstor، XigmaNAS، Openfiler

NAS و یکپارچه‌سازی با کلود NASهای مدرن از سرویس‌های همگام‌سازی با کلود مانند Google Drive، Dropbox، OneDrive و AWS S3 پشتیبانی می‌کنند. همچنین برخی دستگاه‌ها از snapshot replication به کلود و disaster recovery نیز بهره‌مند هستند. این یکپارچه‌سازی نه‌تنها از دست رفتن داده جلوگیری می‌کند، بلکه دسترسی به اطلاعات را از هر کجا ممکن می‌سازد.

مزایای استفاده از NAS در دنیای مدرن

• دسترسی هم‌زمان و سریع به فایل‌ها برای تیم‌ها

• قابلیت اشتراک‌گذاری امن اطلاعات میان کاربران با سطوح دسترسی مختلف

• پشتیبانی متمرکز، خودکار و قابل زمان‌بندی از اطلاعات مهم

• مقیاس‌پذیری بالا برای کسب‌وکارهای در حال رشد

• مدیریت هوشمند با استفاده از هوش مصنوعی برای پیش‌بینی خطاها، بهینه‌سازی منابع و هشدارهای پیشگیرانه

• کاهش هزینه نگهداری نسبت به سرورهای سنتی و زیرساخت‌های ابری خاص

جمع‌بندی نهایی NAS راهکاری مدرن، مطمئن، مقرون‌به‌صرفه و منعطف برای ذخیره‌سازی شبکه‌ای است که می‌تواند نیاز کاربران خانگی تا سازمان‌های بزرگ را به‌خوبی پاسخ دهد. با رشد داده‌های دیجیتال، نیاز به ذخیره‌سازی هوشمند و قابل‌اتکا بیش از پیش احساس می‌شود و NAS با قابلیت‌هایی مانند پشتیبانی از RAID، یکپارچگی با کلود، امنیت بالا و مدیریت آسان، گزینه‌ای ایده‌آل برای زیرساخت‌های آینده است.

منبع: https://www.ibm.com/think/topics/network-attached-storage