روتر چیست و چگونه کار می‌کند؟

روتر چیست؟

روتر (Router) یکی از مهم‌ترین تجهیزات شبکه است که برای اتصال دو یا چند شبکه بسته‌ای (Packet-Switched Networks) یا زیرشبکه مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه دو وظیفه اصلی بر عهده دارد:

مدیریت ترافیک بین شبکه‌ها از طریق مسیریابی داده‌ها به آدرس‌های IP مقصد.
امکان استفاده چندین دستگاه از یک اتصال اینترنتی واحد، به طوری که همگی بتوانند به یک منبع اینترنت دسترسی داشته باشند.

روترها معمولاً برای انتقال داده‌ها بین شبکه‌های محلی (LAN) و شبکه‌های گسترده (WAN) مورد استفاده قرار می‌گیرند. LAN به مجموعه‌ای از دستگاه‌های متصل در یک محدوده جغرافیایی کوچک اشاره دارد (مانند خانه یا دفتر کار)، درحالی‌که WAN معمولاً بین شهرها یا کشورهای مختلف گسترده می‌شود.

روتر چگونه کار می‌کند؟

برای درک بهتر عملکرد روتر، می‌توان آن را به کنترل‌کننده ترافیک هوایی تشبیه کرد. همان‌طور که یک برج کنترل ترافیک هوایی مسیر هواپیماها را تعیین می‌کند، روتر بسته‌های داده را به مقصد صحیح هدایت می‌کند. این کار از طریق بررسی جدول مسیریابی (Routing Table) انجام می‌شود که شامل اطلاعات مربوط به مسیرهای شبکه است.

مراحل کار روتر به‌صورت خلاصه به شرح زیر است:

دریافت بسته‌های داده از شبکه داخلی یا خارجی.
تحلیل هدر (Header) بسته‌ها برای تعیین مقصد نهایی آن‌ها.
جستجو در جدول مسیریابی برای یافتن کوتاه‌ترین مسیر به مقصد.
ارسال بسته‌های داده به شبکه موردنظر.

تفاوت روتر و مودم چیست؟

بسیاری از کاربران تفاوت بین روتر و مودم را نمی‌دانند. درحالی‌که برخی از ارائه‌دهندگان اینترنت (ISP) دستگاه‌هایی ارائه می‌دهند که ترکیبی از روتر و مودم هستند، این دو دستگاه در واقع عملکردهای متفاوتی دارند:

مودم اتصال
اینترنت را از طریق ارائه‌دهنده خدمات اینترنت (ISP) فراهم کرده و سیگنال‌ها را از آنالوگ به دیجیتال تبدیل می‌کند.
روتر به عنوان مدیریت‌کننده ترافیک شبکه عمل کرده و داده‌ها را بین دستگاه‌های داخلی و اینترنت هدایت می‌کند.

اگر فقط مودم داشته باشید، می‌توانید یک دستگاه را به اینترنت متصل کنید. اما با استفاده از روتر، چندین دستگاه می‌توانند به یک شبکه متصل شوند و از اینترنت مشترک بهره ببرند.

انواع روترها

روترها انواع مختلفی دارند که هرکدام بسته به نیاز شبکه مورد استفاده قرار می‌گیرند:

روتر بی‌سیم (Wireless Router): این ن
وع روتر از طریق کابل اترنت به مودم متصل می‌شود و سپس داده‌ها را از طریق امواج رادیویی برای دستگاه‌های متصل ارسال می‌کند. این نوع روتر برای خانه‌ها و دفاتر کوچک بسیار مناسب است.
روتر سیمی (Wired Router): برخلاف روترهای بی‌سیم، این مدل فقط از طریق کابل‌های فیزیکی به دستگاه‌های متصل متصل می‌شود. روتر سیمی پایداری بالاتری نسبت به بی‌سیم دارد و برای کاربردهای خاص مناسب‌تر است.
روتر مرکزی (Core Router): این نوع روتر معمولاً در سازمان‌های بزرگ و شرکت‌ها استفاده می‌شود و قادر به مدیریت حجم زیادی از داده‌ها در داخل یک شبکه خصوصی است.
روتر مرزی (Edge Router): در لبه شبکه قرار دارد و وظیفه مدیریت ارتباط بین شبکه داخلی و اینترنت را بر عهده دارد. این نوع روتر در مراکز داده و سازمان‌های بزرگ استفاده می‌شود.
روتر مجازی (Virtual Router): نوعی نرم‌افزار است که عملکرد روتر سخت‌افزاری را شبیه‌سازی می‌کند و در زیرساخت‌های ابری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

SSID چیست؟

SSID مخفف Service Set Identifier است و نام شبکه بی‌سیم است که توسط روترهای WLAN پخش می‌شود. کاربران می‌توانند از طریق SSID شبکه را پیدا کرده و به آن متصل شوند. برای امنیت بیشتر، بهتر است: ✅ SSID پیش‌فرض روتر تغییر داده شود. ✅ رمزگذاری WPA2 یا WPA3 فعال باشد. ✅ از رمز عبور قوی برای دسترسی به شبکه استفاده شود.

چالش‌های امنیتی روترها

روترها به دلیل قرارگیری در مرز بین شبکه داخلی و اینترنت، یکی از اهداف اصلی حملات سایبری محسوب می‌شوند. برخی از چالش‌های امنیتی مهم عبارتند از:

🔹 آسیب‌پذیری‌های نرم‌افزاری: روترها دارای Firmware داخلی هستند که اگر به‌روز نشوند، می‌توانند در برابر حملات آسیب‌پذیر باشند. 🔹 حملات DDoS: مهاجمان می‌توانند با استفاده از حملات انکار سرویس توزیع‌شده (DDoS)، باعث از کار افتادن روتر شوند. 🔹 اعتبارنامه‌های پیش‌فرض: بسیاری از کاربران نام کاربری و رمز عبور پیش‌فرض روتر را تغییر نمی‌دهند که این امر یک ریسک امنیتی جدی ایجاد می‌کند.

چگونه امنیت روتر را افزایش دهیم؟

✅ آپدیت منظم فریمور (Firmware): همیشه روتر خود را به آخرین نسخه نرم‌افزاری به‌روز کنید. ✅ تغییر رمز عبور پیش‌فرض: هرگز از رمزهای پیش‌فرض کارخانه استفاده نکنید. ✅ فعال کردن فایروال داخلی: بسیاری از روترها دارای فایروال داخلی هستند که می‌توانند از حملات سایبری جلوگیری کنند. ✅ غیرفعال کردن مدیریت از راه دور: برای جلوگیری از دسترسی‌های غیرمجاز. ✅ استفاده از MAC Filtering: امکان اتصال تنها برای دستگاه‌های مجاز را فراهم کنید.

نتیجه‌گیری

روتر یکی از مهم‌ترین تجهیزات شبکه است که وظیفه مدیریت و هدایت داده‌ها بین شبکه‌های مختلف را بر عهده دارد. با استفاده از روتر، چندین دستگاه می‌توانند به اینترنت متصل شوند و ارتباطات داخلی شبکه مدیریت شود. شناخت انواع روترها، نحوه عملکرد آن‌ها و اقدامات امنیتی لازم، به شما کمک می‌کند تا شبکه‌ای ایمن و پایدار داشته باشید.